اتاق برق چیست و چرا ایمنی آن اهمیت دارد؟
اتاق برق یکی از بخشهای حیاتی هر ساختمان، کارخانه، یا مجموعه اداری است. این اتاق محل قرارگیری تابلوهای برق اصلی، کابلها، فیوزها و تجهیزات کنترلی است که برق کل مجموعه از طریق آن تأمین و مدیریت میشود. شاید در نگاه اول، اتاق برق فضای کوچکی به نظر برسد، اما در واقع یکی از حساسترین و مهمترین بخشهای تأسیسات ساختمانی است. کوچکترین خطا یا نقص در ایمنی آن میتواند خسارات جبرانناپذیری به بار آورد.
وظیفه و نقش اتاق برق در ساختمان
در هر ساختمان، جریان برق از طریق کابلهای اصلی وارد اتاق برق میشود و سپس از آنجا بین قسمتهای مختلف تقسیم میشود. در این فضا معمولاً تابلوهای برق فشار ضعیف و فشار متوسط، کلیدها، فیوزها و ترانسها نصب میشوند. وجود نظم در سیمکشی، تهویه مناسب و رعایت استانداردهای ایمنی در طراحی اتاق برق از مهمترین اصول است.
اهمیت ایمنی در اتاق برق
ایمنی اولین چیزی است که هنگام ورود به اتاق برق باید به آن فکر کنید. با توجه به عملیاتی که در اتاق قرار است انجام شود، پوشیدن لباس محافظ بسیار حائز اهمیت است. هر سال صد ها کارگر دچار برق گرفتگی می شوند. این حوادث عمدتاً در حین عملیات بر روی تاسیسات ولتاژ پایین در حین استفاده از ابزارهای قابل حمل یا در حین مداخلات روی تجهیزات برق دار یا نزدیک آن رخ می دهد.
یکی از مهمترین موضوعات در طراحی و ساخت اتاق برق، رعایت اصول ایمنی و حفاظت در برابر حریق است. اتاق برق به دلیل وجود جریانهای قوی و تجهیزات الکتریکی، یکی از مکانهایی است که خطر آتشسوزی در آن بسیار بالاست.
به همین دلیل استفاده از درب ضد حریق اتاق برق اهمیت ویژهای دارد. این نوع دربها در برابر حرارت، دود و شعله مقاوم هستند و در زمان بروز آتشسوزی، از گسترش حریق و دود به بخشهای دیگر ساختمان جلوگیری میکنند.
ویژگیهای یک اتاق برق استاندارد
برای اینکه یک اتاق برق کاملاً ایمن و استاندارد باشد، باید چند نکته اساسی رعایت شود:
-
استفاده از وسایل استاندارد:
تجهیزات باید متناسب با کاربری ساختمان باشد. برای مثال سیم هایی که برای یک ساختمان مسکونی استفاده میشود با سیم هایی که برای یک ساختمان صنعتی باید استفاده شود متفاوت است.
-
درب ضد حریق و مقاوم در برابر دود:
استفاده از دربهای مخصوص مانند درب ضد حریق ایمن درب شرق، باعث میشود آتش و دود از این اتاق خارج نشود.
-
تهویه مناسب:
گرمای تولیدشده توسط تابلوهای برق باید از طریق سیستم تهویه خارج شود تا از افزایش دما و خطر آتشسوزی جلوگیری شود.
-
سیستم اعلام و اطفای حریق:
نصب دتکتور دود، سیستم هشدار و کپسول آتشنشانی در این اتاق ها ضروری هستند.
-
روشنایی و دسترسی مناسب:
فضای کافی برای حرکت تکنسینها (ارتفاع اتاق برق باید حداقل 2 متر باشه)، روشنایی مناسب و علامتگذاری مسیر خروج اضطراری باید حتماً در نظر گرفته شود.
-
مقاوم سازی دیوار ها و کف:
باتوجه به اینکه وزن وسایل و تجهیزات اتاق برق زیاد هستند باید کف اتاق را برای قرار دادن این تجهیزات مقاوم سازی کنیم و همچنین دیوارها را برای قرار گیری سینی کابل ها مناسب سازی کنیم.
-
استفاده از کف کاذب:
در اتاق برق برای منظم کردن و در دسترس بودن سیم ها میتوان از کف های کاذب استفاده کرد تا فضایی برای رد کردن سیم ها ایجاد شود.
-
استفاده از محافظ الکترومغناطیسی:
محافظ الکترومغناطیسی در اتاقهای برق نیز حائز اهمیت هستند؛ چرا که از این طریق میتوان از تداخل در تجهیزات صوتی یا تصویری حساس مجاور جلوگیری نمود.
-
محدود کردن دسترسی ها:
اتاق برق از مکان های مهم هر ساختمان هست، به همین دلیل باید دسترسی افراد را برای ورود به این مکان کنترل کرد. برای این کار میتوان از قفل های هوشمند و یا از سیستم قفل مرکزی استفاده کنید.
طراحی درب مناسب برای اتاق برق
دربهای معمولی توان مقاومت در برابر حرارت و دود را ندارند و در صورت وقوع حادثه، باعث گسترش آتش به سایر قسمتها میشوند. به همین دلیل، درب ضد حریق اتاق برق باید از ورق فولادی مقاوم، فریم تقویتشده و عایق حرارتی ساخته شود، تا در برابر حریق مقاوم باشد.
دربهای تولیدی شرکت ایمن درب شرق با استفاده از متریال استاندارد، عایق نسوز و رنگ الکترواستاتیک، مقاومت +240 دقیقه ای در برابر حریق دارند و میتوانند بهترین انتخاب برای درب اتاق برق باشند تا از گسترش آتش و دود در زمان حریق جلوگیری کنند.
نگهداری و بازرسی دورهای اتاق برق
نگهداری درست از تجهیزات و بررسی منظم تابلوهای برق یکی از روشهای مؤثر برای جلوگیری از خطرات احتمالی است. تجهیزات قدیمی و آسیب دیده میتواند به تمامی تجهیزات آسیب وارد کند، برای همین بهتر است به صورت دوره ای تجهیزات تست شوند و اگر نیاز به تعویض بود با نمونه سالم تعویض شوند.
بازرسی دورهای سیمها، تست سیستمهای اعلام حریق و تمیز نگه داشتن محیط اتاق برق از گرد و غبار، میتواند عمر تجهیزات را افزایش دهد و از بروز خطر جلوگیری کند.
جمعبندی
اتاق برق قلب تپنده هر ساختمان است و رعایت نکات ایمنی در طراحی و ساخت آن، اهمیت زیادی دارد. استفاده از درب ضد حریق استاندارد، سیستم تهویه، تجهیزات ایمنی و نظم در کابل کشی میتواند از بروز خطرات جبرانناپذیر جلوگیری کند.