مقاله 10 ویژگی و ضابطه پله فرار به این نکته مهم اشاره دارد که فلسفه وجودی پله فرار برای حفظ ایمنی افراد از حوادث آتش سوزی است و الزام به تعبیه آن در ساختمانهای بلند برای جلوگیری از اتفاقات ناگواری است که طی سالیان متمادی صدمات بسیاری به ساکنین رسانده است و بعنوان یک ناجی در ساختمان باید به آن توجه شود پس هر قانون یا ضابطه ای در خصوص آن مطرح شده است عاملی برای جلوگیری از حوادث ناگوار به شمار می آید.
1- پله فرار چیست ؟
پله فرار نوعی از انواع پله است که در نمای خارجی ساختمان به کار می‌رود. این مدل از پله‌ها به منظور خروج سریع و امن افراد در مواقع اضطراری مانند حوادث طبیعی و غیرطبیعی طراحی می‌شوند. ابعاد پله فرار باید به گونه‌ای طراحی و اجرا شود که خروج را امن و خطرات ناشی از حوادث را کاهش دهد. معمولا این راه پله را از فلزات می سازند حال از جنس های مختلف مانند: آهن، فولاد، استیل ، آلومینیوم. به این دلیل که این متریال در برابر آفتاب، بارش برف و باران، آتش سوزی و… بسیار مقاوم هستند.
کلیه مراحل طراحی و اجرای این سبک از پله کاملا تخصصی است و نیاز به دانش و مهارت بالایی دارد. مانند هر چیزی برای اینکه بتوانید بهترین نتیجه را به دست آورید و مهر قبولی را دریافت کنید باید سراغ متخصص آن بروید.
2- برخی از ضوابط و قوانین پله فرار
ضوابط و قوانین پله فرار تضمین کننده امنیت و اجرای صحیح آن است. توجه به این ضوابط و اجرای صحیح آن، کار یک مهندس طراح حرفه‌ای است. ساخت پله فرار مانند کشیدن یک نقاشی بزرگ و ظریف است. در بخش زیر برخی از قواعد مهم را برای شما جمع آوری کرده‌ایم.
درب خروجی پله فرار در ساختمانهای مسکونی نباید در مکان‌هایی مانند آشپزخانه، سرویس های بهداشتی، رختکن ها، اتاق خواب و یا هر فضای دیگری که دارای درب است، ساخته شود. امکان مسدود شدن این مسیرها و عدم دسترسی به پله اضطراری وجود دارد.
در صورت قرار گرفتن مسیر پله فرار با پنجره، فاصله 1 متری این دو از هم، باید حفظ شود.
در صورتی که پله فرار دارای درب خروج اضطراری است، این درب باید رو به بیرون باز شود تا موجب مسدود شدن مسیر نشود.
راه پله فرار باید بتواند از بالای پشت بام تا پایین ترین نقطه ساختمان را فرا بگیرد و از تمامی طبقات و نقاط ساختمان به این پله دسترسی وجود داشته باشد.
این پله ها نباید به صورت راه پله گرد ساخته شوند و باید مطابق با سبک راه پله های مستقیم و رفت و برگشتی طراحی و ساخته شوند مگر طبق شرایط و ضوابط خاصی که بتوان این نکته را نادیده گرفت.
3- پله فرار برای چند طبقه الزامی است ؟
آیا در هر ساختمانی به ساخت پله فرار نیاز داریم؟ اجرای راه پله فرار در ساختمان های بیش از 4 طبقه الزامی است. در آیین نامه مقررات ملی ساختمان آمده است اگر ارتفاع کف بالاترین طبقه از 15 متر بیشتر باشد، ساختمان حتما به دو پله خروج نیاز دارد. همچنین ابعاد پله فرار در این ساختمان‌ها باید بر اساس اصول استاندارد باشد. البته راه های خروجی در ساختمان می تواند شامل 3 حالت باشد: اول آنکه یا دو راه خروج خارجی داشته باشد یا دو راه خروج داخلی داشته باشد و یا یک راه خروج داخلی و یک خارجی داشته باشد.
4- ضوابط آتش نشانی پله فرار
طبق ضوابط آتش نشانی حداکثر فاصله در ورودی ساختمان تا ورودی پله های فرار 10 متر می باشد. در هر بازو حداکثر تعداد پله 12 تاست که در صورتی که از این تعداد بیشتر شود باید از پاگرد استفاده گردد. حداقل ارتفاع نرده محافظ 80 سانتیمتر است. هم چنین فاصله بین دو نرده عمودی حداکثر می تواند 11 سانتیمتر باشد. در ساختمان های بیشتر از 4 طبقه حداقل یک پلکان عمومی باید تا سطح پشت بام ادامه یابد مگر پشت بام های شیبدار و یا بام هایی که هیچ گونه استفاده ای ندارند و دسترسی از طبقه آخر به وسیله نردبان یا دیگر امکانات میسر می گردد.
5- پله فرار برای چه ساختمانهایی الزامی است ؟
به طور کلی برای ساختمان هایی که در کوچه و خیابان های بسیار باریک قرار می گیرند که ماشین های امداد و نجات به سختی می توانند به آنها دسترسی داشته باشند پله اضطراری ساختمان بسیار ضروری است.
پس در واقع ممکن است گاهی اوقات ساختمان شما چهار طبقه هم نباشد، اما به دلیل دسترسی سخت نیروهای امداد و همچنین موقعیت مکانی ساختمان، به ایجاد پله فرار نیاز داشته باشید. توجه کنید ساخت این پله‌ها هزینه اضافی نیست. جان انسان‌ها و سلامت افراد ساکن در آن ساختمان به این مسئله بستگی دارد. در ضمن ساخت این پله‌ها برای جلوگیری از جریمه‌های ساختمان سازی و دریافت پایان کار هم اهمیت دارد.
6- عرض درب پله فرار چقدر باید باشد ؟
از آنجا که توجه به ایمنی یکی از اصلی ترین شاخص های حفظ جان و مال افراد است استفاده از درب ضد حریق در خروجی پله فرار می تواند یک سرمایه گذاری مطمئن برای زمانی باشد که حوادث غیر مترقبه مانند آتش سوزی اتفاق می افتد از این رو توجه به ابعاد پله فرار و عرض درب خروج بسیار اهمیت دارد. این ابعاد و اندازه‌ها در مسئله ایمنی و اجرای صحیح پله فرار نقش پررنگی دارد. رعایت نکردن آنها ممکن است خود پله فرار را تبدیل به یک خطر بالقوه کند. اندازه‌ها باید به شکلی در نظر گرفته شود که برای خروج، حرکت با سرعت و قرار گرفتن تعداد نفرات بالا در آن مناسب باشد. همچنین باید به صورت میانگین افراد هر طبقه را در نظر گرفت و مطابق با آن، اندازه مناسب را تعیین کرد. به صورت کلی قواعد مربوط به اندازه پله فرار به شرح زیر است
عرضی که برای این پله‌ها، پاگردها و تمامی دسترسی‌های خروج در طول مسیر در نظر گرفته می شود یکسان است این اندازه حداقل 90 سانتی متر است. به علاوه شیب رمپ نباید بیشتر از 32 درجه باشد. ارتفاع پله فرار نباید از 18 سانتی متر بیشتر در نظر گرفته شود. کفی پله فرار باید حداقل به اندازه 29 سانتی متر باشد. در ساختمانهای کوچک عرض قابل قبول پله 450 میلی متر، ارتفاع پله 300 میلی متر و عرض پاخور آن به اندازه 150 میلی متر است. در ساختمانهای استاندارد عرض قابل قبول برای پله 560 میلی متر، ارتفاع پله 230 میلی متر و عرض پاخور پله 230 میلی متر است.
7- ضوابط الزام پله فرار در مقررات ملی ساختمان
پله فرار در مکانی باشد که لزومی به عبور از میان آشپزخانه ها، انبارها، سرویس های بهداشتی، رختکن ها، فضاهای کاری، اتاق های خواب و فضاهای مشابهی که درهای آنها در معرض قفل شدن هستند، نباشد.
حداقل فاصله پله فرار از پنجره های مشرف باید به اندازه یک متر در نظر گرفته شود.
درب پله فرار باید به طرف پله باز شده و بیرون بازشو باشد. همچنین این پله ها باید مرتبط با نزدیک ترین درب خروجی طراحی گردند.
سازه پله فرار باید به گونه ای اجرا شود که کل سازه از پشت بام تا کف تراز خروجی مشرف به فضای آزاد (حیاط یا خیابان) باشد. همچنین محل و وضعیت آن نیز باید به صورتی باشد که دسترسی کلیه واحدها بدان میسر گردد.
به دلیل استحکام بیشتر فولاد، بهتر است که جنس سازه پله فرار از فولاد باشد.
پله اضطراری باید به صورت رفت و برگشتی اجرا گردد و اجرای آن به صورت پیچ و دوار قابل تایید نمی باشد، مگر اینکه مطابق با شرایط ذکر شده در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان باشد.
پله های فرار باید به صورت مسقف اجرا گردند تا از ریزش برف و بارندگی مصون مانده و از لغزندگی و سقوط اشیاء جلوگیری به عمل آید. همچنین باید تمهیدات لازم برای جلوگیری از نفوذ شعله و دود به مسیرهای خروج به نحو مناسب و با توجه به کاربری، ابعاد و ارتفاع ساختمان پیش بینی گردد.
پا خور تمام پله ها در راه پله اضطراری باید از یک جنس و غیر لغزنده باشد. همچنین به منظور جلوگیری از افزایش رعب و وحشت مردم، زیر پلکان باید بسته شود. کف پله های فرار باید با ورق آجدار با ضخامت ۳ میلی متر پوشانده شود. علاوه بر این به منظور پیشگیری از پرت شدن افراد به بیرون، دور تا دور پله های فرار باید با نرده حفظ گردد که ارتفاع این نرده ها باید حداقل به اندازه ۸۰ سانتی متر بوده و فاصله حفاظ داخلی (عمودی) از ۱۰ سانتی متر تجاوز ننماید.
در دو طرف این پله ها باید گاردهای محافظ با میله های عمودی و حداقل ارتفاع ۱۲۰ سانتی متر اجرا گردد.
در طراحی نقشه های تاسیسات برقی باید نیاز به روشنایی اضطراری در مسیر رمپ پله فرار را نیز مورد توجه قرار داد.
نصب علائم خروج اضطراری و شماره های طبقات در محل های مناسب طبق نظر کارشناس مربوطه لازم و ضروری است
8- جایگزین پله فرار
یکی از خطرناک‌ترین جنبه‌های آتش‌سوزی در ساختمانهای چند طبقه، احتمال آتش‌سوزی در طبقه پایین‌تر است تا راه‌های فرار را برای کسانی که در طبقات بالا گیر کرده‌اند، در هنگام شروع آتش قطع کند. در این حالت، گرما و دود می‌توانند مسیرهای خروجی معمول ساختمان را مسدود کنند؛ اما پله فرار یک گزینه عالی برای خروج است زیرا اغلب در خارج از ساختمان و به دور از گرما و دود تعبیه می‌شود. در حالی که آتش در داخل شعله می‌گیرد، مسیر خروجی باز می‌ماند تا افراد طبقات بالایی بتوانند فرار کننداستفاده از پله فرار محدودیت خاص خود را دارد. همانطور که ساختمان‌ها بلند و بلندتر می‌شوند، پله اضطرار جای خود را به روش‌های جدیدتر می‌دهد. آسانسورها، اگرچه به طور سنتی به عنوان ابزار برای فرار از آتش استفاده نمی‌شدند، اکنون به عنوان یک روش تخلیه احتمالی برای ساختمانهای بلند مرتبه و آسمان خراش‌ها در نظر گرفته می‌شوند. راه حل‌های جایگزین دیگر چتر نجات، آسانسورهای تاشو خارجی و سرسره هستند.
9- ضوابط پله فرار در مبحث سوم
همانگونه که می دانید مبحث سوم در حقیقت ضوابط ایمنی ساختمان در برابر حریق است که به تفصیل تمامی قوانین مربوط به رعایت نکات ایمنی در مقابل حریق را توضیح داده است بنابراین هیچ مستندی بهتر از مراجعه به مبحث سوم نیست اما بدلیل اینکه گاهاً تغییراتی در بندهای این ضوابط ایجاد می شود با کلیک بر روی لینک مبحث سوم ساختمان می توانید در هر زمانی تمامی ضوابط و قوانین را با آخرین تغییرات مشاهده نمایید.
10- نقش درب ضد حریق در ضوابط پله فرار
همانگونه که پیش تر صحبت شد استفاده از درب های مقاوم در برابر حریق را نباید هزینه سربار به حساب آورد بلکه با کمی تغییر دیدگاه به راحتی میتوان دریافت این رخداد یک سرمایه گذاری برای آینده ای است که هیچگاه نمی توانیم حوادث آن را پیش گویی کنیم.
درب ضد حریق نقش کلیدی در ضوابط پله فرار دارد از این جهت که میان راه خروج اضطراری افراد و پله فرار در هنگان وقع آتش سوزی باید واسطه ای قرار گیرد که از خروج دود و آتش به بخش امن خروج اضطراری که همان پله فرار است جلوگیری نماید بنابراین چه در مقررات ملی ساختمان و چه در ضوابط آتش نشانی یکی از الزامات پله فرار وجود درب ضد حریق است تا هنگام خروج افراد از ساختمان، حرارت و دود ناشی از آتش را به سمت پله فرار قطع نموده و پله فرار را مسیری امن تر برای خروج ساکنین نماید.
نتیجه گیری:
ایمن درب شرق با اشراف به قوانین و ضوابط پله فرار و انجام پروژه های متعدد در سطح ملی توانسته است درب های ضد حریقی را تولید نماید که علاوه بر مقاومت و زیبایی، تاییدیه های فنی و ایمنی لازم را از تمام ارگانهای مربوطه مانند سازمان آتش نشانی دریافت نماید و محصولاتی با دوام و ضمانت در اختیار مشتریان قرار دهد. شما خواننده گرامی برای اطلاع بیشتر می توانید با شماره تلفن 91005477 با پیش شماره تهران 021 یا مشهد 051 در هر کدام از این دو شهر تماس حاصل نموده و در اسرع وقت پاسخ سوالات خود در خصوص درب ها و تجهیزات مقاوم در برابر حریق را از کارشناسان دریافت نمایید.
